PYTANIE: Czy pokrywając koszty szkolenia pracownika można wymagać „odpracowania” tych kosztów (czyli np. że pracownik nie zwolni się przez określony czas, lub jeśli się zwolni, to zwróci te koszty)?
Pracodawca pokrywając koszty szkolenia pracownika, może zobowiązać go do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu szkolenia, jak również dochodzić zwrotu kosztów w przypadku rozwiązania stosunku pracy przez pracownika.
Umowa szkoleniowa, tj. umowa dotycząca podnoszenia kwalifikacji zawodowych zawierana jest na piśmie z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą. Powinna ona szczegółowo określać wzajemne prawa i obowiązki stron umowy. Pracodawca nie może w niej wskazać mniej korzystnych warunków niż te, które określają przepisy prawa pracy. Natomiast jej elementem uzupełniającym może być jak najbardziej przyznanie pracownikowi przez pracodawcę dodatkowych świadczeń (art. 1033 k. p.), w szczególności zobowiązanie się pracodawcy do pokrycia opłat m.in. za kształcenie, przejazd, materiały edukacyjne czy zakwaterowanie. Tego rodzaju świadczenie pieniężne podlega co do zasady zwolnieniu z podatku dochodowego i nie jest obciążone składkami ZUS.
Umowa o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych może także zawierać element dodatkowy w postaci postanowienia, na mocy którego pracodawca zobowiązuje pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Postanowienie to wymaga akceptacji pracownika. Należy także mieć na uwadze, iż pomiędzy świadczeniami pracodawcy a okresem do odpracowania przez pracownika powinna zostać zachowana pewna równoważność.
Ponadto zobowiązanie pracownika, o którym mowa powyżej nie może dotyczyć okresu dłuższego niż 3 lata, albowiem zobowiązanie wykraczające poza ten czas przestaje być zobowiązaniem ekwiwalentnym a postanowienie umowne zawierające takie zobowiązanie pracownika może zostać uznane za nieważne.
Mając powyższe na uwadze, pracownik, który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie się podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji, bądź który w trakcie trwania umowy szkoleniowej lub po jej ukończeniu, w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 3 lata, rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem; albo który rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 k. p. lub art. 943 k. p., mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach jest obowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę.
Kancelaria Radców Prawnych Daćków i Chwastyk Sp. P.
